HİDROLİK YAĞ FİLTRELERİ
HİDROLİK YAĞ FİLTRELERİ
Hidrolik sistemlerde kullanılan yağ, yalnızca bir kimyasal madde olmanın ötesinde, adeta sıvı bir makine elemanı gibidir. Bu sıvının temizliği, sistemin sağlıklı çalışması için kritik önem taşır. Uygun olmayan yağ seçimi, yetersiz filtrasyon veya ortamdan kaynaklanan kirlilikler, mekanik arızaların başlıca nedenleri arasındadır. Yapılan araştırmalar, hidrolik sistem arızalarının yaklaşık %80’inin doğrudan yağ kirliliğinden kaynaklandığını göstermektedir. Küçük bir partikül veya yabancı madde dahi zamanla pompada aşınmaya, valflerde sıkışmaya ve tüm sistem performansında düşüşe yol açabilir.
Hidrolik sistemler güçlerini akışkan basıncından alır ve bu nedenle en ufak bir kontaminasyona (kirlenmeye) karşı bile son derece duyarlıdır. Sisteme giren toz, metal parçacıkları veya diğer yabancı maddeler filtre edilmezse, ekipmanlarda verim kaybına, ciddi aşınmalara ve beklenmedik arızalara neden olur. Hidrolik yağ filtreleri, hidrolik sıvıyı bu istenmeyen partiküllerden arındırarak sistemin verimli, güvenli ve uzun ömürlü çalışmasını sağlar.
Filtre Seçiminde Kriterler
Doğru hidrolik filtre seçimi, sistemin sorunsuz çalışması ve bileşenlerin korunması açısından hayati önem taşır. Uygun filtre belirlenirken aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:
- Yağın akış hızı (debisi): Filtrenin, sistemde dolaşan hidrolik yağın maksimum akış hızını rahatlıkla karşılayabilecek kapasitede olması gerekir. Aşırı küçük veya yetersiz kapasiteli bir filtre, yüksek akışlarda basınç düşüşüne ve akış kısıtına yol açabilir.
- Çalışma basıncı: Hidrolik devrede filtrenin konumuna göre maruz kalacağı basınç değeri önemlidir. Özellikle pompa çıkışı gibi yüksek basınç hatlarına takılacak filtrelerin gövdesi ve elemanları, sistemin maksimum çalışma basıncına dayanacak şekilde tasarlanmış olmalıdır.
- Giriş-çıkış bağlantı ölçüleri: Filtrenin giriş ve çıkış bağlantı çapları, takılacağı hattın boru veya hortum ölçülerine uygun olmalıdır. Doğru bağlantı ölçüsü seçilmezse montaj zorlukları yaşanabilir veya akışta daralma meydana gelebilir.
- Filtrasyon hassasiyeti (mikron derecesi): İhtiyaç duyulan filtrasyon inceliği, yani tutulması hedeflenen en küçük partikül boyutu belirlenmelidir. Hassas servo valfler veya hidrostatik sistemler için 3–10 µm gibi ince filtrasyon gerekebilirken, daha az hassas sistemlerde 25 µm ve üzeri filtrasyon yeterli olabilir. Seçilen filtrenin mutlak veya nominal mikron değeri, sistem gereksinimlerine uygun olmalıdır.
- Filtre elemanı ve akışkan uyumu: Filtre elemanının malzemesi ve yapısı, kullanılan hidrolik sıvıyla uyumlu olmalıdır. Selüloz (kâğıt) bazlı, sentetik elyaflı veya metal örgü gibi farklı filtre elemanları mevcuttur. Seçim yaparken hidrolik yağın türü (örneğin mineral yağ, sentetik yağ veya su-glikol bazlı sıvılar) ve viskozitesi dikkate alınmalı; aynı zamanda filtrenin işletme sıcaklığına dayanıklı, uygun malzemeden üretildiği teyit edilmelidir.
Hidrolik Filtre Çeşitleri
Hidrolik sistemlerde, devrenin farklı noktalarında kullanılan çeşitli filtre tipleri bulunur. Başlıca hidrolik yağ filtresi türleri şunlardır:
- Emiş filtresi (emme hattı filtresi): Pompanın emiş hattında, genellikle tank içinde veya hemen çıkışında yer alan süzgeç veya filtrelerdir. Görevi, depo içindeki hidrolik yağdan pompaya gitmeden önce büyük partikülleri tutarak pompayı korumaktır. Emiş filtreleri nispeten düşük hassasiyette (örneğin ~100 µm) olur, böylece akışa fazla direnç oluşturmayıp pompanın kavitasyon riski artmaz.
- Basınç filtresi: Yüksek basınç filtresi olarak da anılır; pompadan çıkan basınçlı akışkanın hemen sonrasında veya kritik bileşenlerin (örneğin oransal valfler, servo valfler) önünde konumlandırılır. Sağlam bir gövdeye ve ince filtre elemanına sahip olup sistemin en yüksek basıncına dayanabilir. Basınç filtreleri, hidrolik yağı 10–15 µm gibi yüksek bir hassasiyetle filtreleyerek özellikle hassas ve pahalı bileşenleri aşınmaya karşı korur.
- Dönüş filtresi: Hidrolik devrenin tank dönüş hattına yerleştirilen filtrelerdir. Silindir veya motor gibi aktüatörleri geçip depoya dönen yağı, tanka girmeden önce süzerler. Bu sayede sistem içinde dolaşan kirleticiler sürekli azaltılır ve yağ deposunun temiz kalması sağlanır. Dönüş hattı filtreleri genellikle orta derecede (örneğin 25 µm civarı) filtrasyon yapar ve tipik olarak üzerinde genellikle bir bypass valfi ve tıkanma göstergesi
- Off-line filtre (yan dolaşım filtresi): Ana hidrolik devreden bağımsız olarak çalışan, ayrı bir motor-pompa grubuna sahip filtreleme ünitesidir. Bu ünite, hidrolik tanktan aldığı yağı kendi dolaşımında sürekli olarak filtre edip tekrar tanka geri verir. Off-line filtrasyon sistemleri, sistem performansını etkilemeden yağın temizliğini sürekli yüksek tutmak için kullanılır. Çoğu off-line ünite çok ince filtrasyon yapabildiğinden (örneğin 3–5 µm düzeyinde), hidrolik yağın temizliğini uluslararası standartların önerdiği seviyelere (ISO veya NAS temizlik kodlarına) kadar düşürerek ekipman ömrünü maksimize eder.
Filtre Verimliliği ve Beta Oranı
Bir filtrenin ne kadar etkin çalıştığını ifade etmek için Beta Oranı (β) adı verilen bir kriter kullanılır. Beta oranı, filtrenin girişindeki ve çıkışındaki belirli boyuttaki partiküllerin sayısının karşılaştırılmasıyla elde edilir. Kısaca β_x, filtreye giren akışkandaki x mikron ve üzeri boyuttaki parçacıkların sayısının, filtreden çıkan akışkandaki aynı boyuttaki parçacık sayısına oranını gösterir. Bu oran ne kadar yüksekse, filtrenin ilgili boyuttaki partikülleri yakalama verimi o kadar yüksek demektir.
Örnek olarak:
– Filtre girişindeki yağ numunesinde 100.000 adet, 5 µm ve daha büyük boyutta partikül ölçüldüyse,
– Filtre çıkışında aynı boyutta sadece 100 partikül kaldıysa,
– Bu durumda filtrenin β₅ değeri 1000 olarak hesaplanır.
Yukarıdaki örnek, filtrenin her 1000 parçacıktan 999 tanesini tuttuğunu, yani yaklaşık %99,9 verimlilikle çalıştığını göstermektedir. Başka bir ifadeyle filtre, 5 mikron boyutundaki kirleticilerin yalnızca binde birini yağ içinde bırakmıştır. Beta oranı, filtre performansını sayısal olarak ifade ettiğinden, farklı filtrelerin etkinliğini karşılaştırmak için de kullanışlı bir ölçüttür.
Filtrenin verimliliği (η), Beta oranından türetilebilir: η = (β – 1) / β formülüyle, örneğin β = 1000 ise verimlilik (1000-1)/1000 ≈ %99,9 şeklinde hesaplanır. Düşük kaliteli veya kaba filtrelerin Beta oranı genellikle düşüktür (örneğin β ≈ 2–10, yani %50–90 verimlilik), bu da birçok partikülün filtreyi geçebildiğini gösterir. Kaliteli bir filtrede ise Beta oranı çok daha yüksektir. Uzmanlar, hidrolik sistemlerde makul bir koruma için en az β ≈ 75 (≈ %98,7 verim) seviyesinde bir filtre kullanılması gerektiğini vurgularlar. Günümüzde iyi tasarlanmış ince filtre elemanları belirli bir partikül boyutu için β = 200 (≈ %99,5), β = 1000 (≈ %99,9) gibi değerlere ulaşabilmektedir. Yüksek Beta oranına sahip filtreler, ilk yatırım maliyeti olarak biraz daha pahalı olsa da, sağladıkları üstün koruma sayesinde ekipman ömrünü uzatır ve bakım maliyetlerini düşürür.
Kullanım Alanları
Hidrolik yağ filtreleri, yağın temiz kalmasının ve sistem güvenilirliğinin kritik önem taşıdığı tüm sektörlerde kullanılmaktadır. Öne çıkan bazı kullanım alanları şunlardır:
- İş makineleri ve inşaat sektörü: Ekskavatör, yükleyici, forklift, vinç gibi ağır iş makinelerinin hidrolik devrelerinin korunması. Çamurlu ve tozlu şantiye ortamlarında dahi bu makinelerin güvenle çalışabilmesi için güçlü filtrasyon gerekir.
- Sanayi makineleri: Presler, CNC tezgâhları, plastik enjeksiyon makineleri ve üretim hatlarında hassas yağ filtrasyonu. Bu tür sistemlerde mikron seviyesinde temiz yağ, hassasiyet ve ürün kalitesi için belirleyicidir.
- Enerji ve denizcilik: Hidrolik türbinler, rüzgâr enerjisi sistemleri, gemi güverte vinçleri ve gemi hidrolik sistemlerinde filtrasyon. Yüksek güçle çalışan bu uygulamalarda arızaların önlenmesi ve güvenli operasyon için filtrasyon hayati rol oynar.
- Tarım makineleri: Traktör, biçerdöver ve diğer tarımsal ekipmanların hidrolik sistemlerinde filtrasyon. Zorlu tarla koşullarında (toz, toprak, polen vb.) bile uzun ömürlü ve sorunsuz çalışma için hidrolik yağ filtreleri gerekir.
- Genel endüstriyel uygulamalar: Fabrikalardaki hidrolik güç üniteleri, presler, kalıp makineleri, robotik sistemler ve her türlü pompa-valf içeren hidrolik devrenin korunması.
Filtre Bakımı ve Değişimi
Hidrolik yağ filtresini doğru seçmek kadar, onu düzenli bakım ve zamanında değişim ile işletmek de kritik öneme sahiptir. Filtre elemanları, görevleri gereği zamanla tuttukları partiküllerle dolar ve bu birikim filtre üzerinde bir basınç farkı oluşturmaya başlar. Belirli bir noktadan sonra filtre, artan kirlilik yükü nedeniyle akışa daha fazla direnç göstermeye başlar. Bu durum, sistem basıncının düşmesine veya filtre içindeki bypass valfinin açılarak yağın filtrelenmeden dolaşmasına sebep olabilir.
Bu olumsuzlukları önlemek için, filtrelerin periyodik olarak kontrol edilmesi ve üretici tavsiyelerine uygun aralıklarla elemanların değiştirilmesi gerekir. Birçok modern hidrolik filtre, üzerinde bir tıkanma göstergesi taşır (örneğin kırmızı renkli bir basınç farkı göstergesi veya elektriksel bir sensör); bu sayede filtrenin ne zaman dolduğunu kolayca görebilirsiniz. Tıkanma göstergesi uyarı verdiğinde veya belirli bir çalışma saati sonunda filtre elemanı yenisiyle değiştirilmelidir. Ayrıca, filtre değişimi esnasında conta ve o-ring gibi sızdırmazlık elemanlarının durumunu kontrol etmek, gerekiyorsa yenilemek önemlidir. Düzenli bakım sayesinde hidrolik sisteminizin filtrasyon performansı sürekli yüksek kalır, kritik bileşenler korunur ve beklenmeyen duruş riskleri en aza iner.
Ürün ve Çözümlerimiz
Confidence Filter olarak, her türlü hidrolik filtrasyon ihtiyacına yönelik geniş ürün ve hizmet seçenekleri sunmaktayız:
- OEM muadil filtreler: Distribütörlüğünü yaptığımız tanınmış markaların orijinal filtrelerine eşdeğer, birebir uyumlu filtre çözümleri sağlıyoruz. Bu sayede, makine üreticisinin filtresiyle tam uyumlu ve aynı performansı sunan alternatifleri uygun maliyetle temin edebilirsiniz.
- Yerli üretim alternatifler: OEM karşılığı bulunmayan veya özel tasarım gerektiren uygulamalar için ihtiyacınıza özel yerli imalat filtreler tasarlıyor ve üretiyoruz. Teknik ekibimiz, istenilen debi, basınç ve hassasiyet değerlerine uygun özel filtreleri hızla geliştirerek sisteminize entegre edebilir.
- Geniş ürün yelpazesi: Stoklarımızda farklı debi kapasiteleri, basınç dayanımları ve mikron hassasiyetlerinde yüzlerce filtre seçeneği bulundurmaktayız. İnce (yüksek beta oranlı) filtrelerden daha kaba ön filtrelere uzanan geniş yelpazemiz ile tüm hidrolik sistemlere çözüm sunuyoruz. Ayrıca filtre kafaları, gövdeleri ve yedek elemanları gibi yardımcı ekipmanlarla komple filtrasyon çözümleri sağlamaktayız.
Sonuç olarak, hidrolik yağ filtreleri, sisteminizi kirlenmeye karşı koruyan en kritik unsurlardan biridir. Uygun filtrasyon olmadan, en kaliteli hidrolik ekipmanların bile ömrü kısalacak ve arızalar kaçınılmaz hale gelecektir. Doğru filtre seçimi ve düzenli bakım ile işletmenizin verimliliğini artırmak, ekipmanlarınızın ömrünü uzatmak ve bakım maliyetlerinizi önemli ölçüde azaltmak mümkündür.

Filtrasyon
Filtrasyon, Yağdan Su Ayırma, Flushing, Pickling, Yağ Analiz,Kiralama & Satış, Danışmanlık
- Tuğrul Soysal / Filtrasyon Grubu
- +90 543 331 91 51
- +90 534 983 99 08
- teknik@confidencefilter.com.tr
Filtre
Hidrolik Filtreler, Process Filtreler, Katı Atık & Biyogaz Filtreleri, Parker
- Neslihan Somuncu / Filtre & Parker Grubu
- +90 533 216 68 24
- neslihan@confidencefilter.com.tr